KOCAELİ (AA) - TAHİR TURAN EROĞLU - Kocaeli'de çiğ süt kaymağının pişirilmesiyle yapılan "Kandıra dartısı", coğrafi işaret tesciliyle gelecek kuşakların sofralarında yerini alacak.
Kocaeli Kültür ve Turizm Müdürlüğünce Türk Patent ve Marka Kurumuna 13 Ağustos 2020'de yapılan müracaat sonuçlanarak Kandıra dartısına coğrafi işaret tescil belgesi verildi.
Kandıra dartısı, kentte "İzmit simidi", "İzmit pişmaniyesi" ve "Gebze bayram çöreği"nin ardından coğrafi işaret tescili yapılan dördüncü gastronomi ürünü oldu.
10 litre çiğ sütten yaklaşık 300 gram elde edilen Kandıra dartısı, kahvaltılık olarak tüketilmesinin yanı sıra bazı yemeklerin ve hamur işlerinin yapımında kullanılıyor. Dartı; pilav, makarna ve keşkekte "sos" olarak tercih ediliyor.
- "Kocaeli'nin mutfak kültürü ve birikimi adeta bir lezzet hazinesi"
Kocaeli Akademik ve Profesyonel Aşçılar Derneği Başkanı Naif Bagi, AA muhabirine, kahvaltıların vazgeçilmezi, yemeklerin de eşsiz katığı dartının Kandıra'da binlerce yıldır yapıldığını tahmin ettiklerini söyledi.
Bagi, Kandıra dartısının dünya markası haline gelmesi için Kocaeli Kültür ve Turizm Müdürlüğünün "Coğrafi İşaret Tescil Belgesi" alınmasına yönelik başvurusunun sonuçlanmasının önemli olduğunu kaydetti.
Coğrafi konumuna göre şekillenen Kocaeli'nin mutfak kültürünün ve birikiminin, adeta bir "lezzet hazinesi" olduğunu dile getiren Bagi, "Mutfağımızın binlerce yıllık geçmişi var. Türk, Osmanlı ve Selçuklu mutfağı asırlardan beri ocaktan tüten bir bilgelik birikimidir. Her bir lokma tarihsel deneyimimiz, coğrafyamız, geleneğimiz, göreneğimiz, örf ve adetlerimizden izler taşımaktadır." diye konuştu.
Kocaeli mutfağının, dünya mutfağıyla entegre olabilecek önemli tatları olduğuna, bunlardan ilk sırayı Kandıra dartısının alabileceğine işaret eden Bagi, "Kültürel mirasımızı koruyarak geleneksel bilgi ve deneyimlerimizi belgeleyip aslı bozulmadan gelecek nesillere aktarabilmenin en önemi yolu coğrafi işarettir." dedi.
- "Mutfağımız çok zengin bir çeşitliliğe sahip"
Bagi, bölgede gün yüzüne çıkmamış ve unutulmaya yüz tutmuş değerler bulunduğunu belirterek "Bununla ilgili Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığının ciddi çalışmaları var. Daha önce yemek kitabı hazırlandı. O kitaba bakıp 'Kocaeli'de bu kadar yemek var mı?' diye soruyorlar. Aslında sadece Kocaeli'de Türk mutfağı, başlı başına çok büyük bir mutfak. Yani şöyle diyebilirim; 'Bizim mutfağımız her yerin, her ülkenin mutfağına eş değer'. O kadar zengin bir çeşitliliğe sahip." ifadelerini kullandı.
Dartının da farklı yörelerde farklı isimlerle sofraları süslediğini söyleyen Bagi, şöyle devam etti:
"Aslında birçok yörede, özellikle Manav geleneğinde dartıya rastlıyoruz. Kaymağın tortusuna bazı yörelerde 'tortu' diyorlar. Kandıra yöresi 'dartı' diyor. Birçok yörede farklı isimlerle karşımıza çıkabiliyor fakat Kocaeli'de kahvaltı kültüründe yer edinmiş, sürekli kışlık yiyecek olarak hazırlanıyor. Bunu tadan bir daha bırakmıyor. Gerçekten güzel bir lezzet, aynı zamanda yemeklerde de çok kullanılıyor. Coğrafi işaretin en büyük katkısı; kültürel mirasımız olan mutfağımızın böyle standartlar oluşturulup kayıt altına alınması."
Bagi, Kocaeli kahvaltı kültürünün vazgeçilmez lezzeti dartının yapılışının da bir o kadar meşakkatli olduğunu, daha çok kış hazırlığı için yapıldığını sözlerine ekledi.
- Kandıra dartısının yapılışı
Dartı, çiğ sütün kaymağının pişirilmesi ve katı kısmının yağından ayrılması sağlanarak hazırlanıyor. Yaklaşık 10 kilogram sütten 500 gram kaymak elde ediliyor ve bunun 300 gramı dartıya dönüşüyor. Bu dönüşüm için 3 saat kadar sürekli karıştırma işlemi yapılıyor. Büyük emeklerle yapılan dartı, kahvaltıların vazgeçilmezi, yemeklerin de katığı olarak sofralarda yerini alıyor.
