Yıllardır okullarda birçok öğrencinin maruz kaldığı bir sorundur akran zorbalığı. Bu sorun; okul, mahalle, sosyal medya, gezi kulüpleri gibi pek çok ortamda görülebilir.
Akran zorbalığı, bir çocuğun bir veya daha fazla akranı tarafından tekrar tekrar ve kasıtlı biçimde kötü muameleye maruz kaldığı bir istismar türü olarak tanımlanır.
Okul ortamlarında çokça karşılaşılan bir durumdur.
Özgüven ya da uyum konusunda problem yaşayan çocuklar, öfke sorunu ile karşılaşabilir. Bu sorun kapsamında öfkelerini birinden çıkarmayı tercih edebilirler.
ü Çocuk, kendini güçlü göstermek amacıyla sıklıkla bu yola başvurarak akranlarına baskı oluşturabilir.
ü Ailevi problemler, çocukların baş etmekte zorlandığı ve öfkelendiği durumlar arasındadır. Çocuk, ailevi sebepten öfkesini kontrol edemeyerek arkadaşlarına karşı zorba tavırlar oluşturabilir.
ü Çocuklar, sosyal medyada kendilerine bir karakter belirleyebilir. Belirledikleri karakteri, yansıtabilmek adına onun kötü hareket ve davranışlarını da tekrar edebilir.
Akran Zorbalığı hayatın her döneminde görülebilir. Yapılan araştırmalar kapsamında 7 - 15 yaş arasında daha yoğun olduğu görülmüştür.
Geniş bir alanı kapsayan akran zorbalığı türleri ise fiziksel, duygusal, sözel, sosyal, siber, cinsel ve eşya zorbalığı şeklinde çeşitlendirilebilir.
Zorbanın karşısındaki kişiye fiziksel olarak verdiği her türlü zarar bu tür zorbalığın içerisinde yer alır.
Fiziksel zorbalık: Çocuğa yönelik doğrudan fiziksel güç uygulanmasıdır. • Vurmak • İtmek • Tükürmek • Tekme atmak • Çelme takmak • Tehdit etmek • Saçını çekmek • Sandalyesini altından çekmek veya sandalyesine boya sürmek • Sınıfa/tuvalete kilitlemek • Tuvaletin kapısını açmak
Ortak çalışma ya da projelerde dışlanma ile başlayan bu durum, görmezden gelmeye kadar uzanır. Bu nokta da kişi zorba ya da zorba grubun davranışlarından duygusal olarak zarar görür.Arkadaş grubundan dışlamak •Okul dışı aktivitelere dâhil etmemek • Yalnızlaştırmak • Görmezden gelmek •
Hakaret ya da tehdit etmek, lakap takmak, dalga geçmek, taklit etmek sözel akran zorbalığı örnekleri arasındadır.Çocuğa yönelik olumsuz sözel ifadelerin kullanılmasıdır. • Azarlamak • Laf ile sataşmak • Küçük düşürücü sözler söylemek • Alay etmek, dalga geçmek • İsim/lakap takmak • Hakaret etmek • Küfürlü konuşmak • Bağırmak • Kıs kıs gülmek • Utandırmak • Taklit etmek
Rahatsız edici davranışların, grup üyelerine yansıdığı durumlar da bu problem görülür.İlişkisel/Sosyal Zorbalık • İlişkisel/sosyal zorbalık: Çocuğun arkadaşlık/sosyal ilişkilerine zarar vermeyi hedefleyen davranışların yapılmasıdır. • Hakkında dedikodu yapmak ve yaymak • Rezil etmeye/küçük düşürmeye çalışmak
Çeşitli sosyal mecralar üzerinden yapılan tehdit, hakaret davranışları bu çeşidin örneklerindendir.• Siber zorbalık: Teknolojik aletlerle (örn. cep telefonu, bilgisayar) yapılan davranışlardır. • Rahatsız edici mesajlar göndermek • Sosyal medya siteleri aracılığıyla rahatsız etmek • Kişiden habersiz sosyal medya hesabı açmak • Fotoğraflarını izinsiz kullanmak • Kişiyi kötüleyen/küçük düşüren paylaşımlarda bulunmak • Sosyal medya hesaplarından dışlamak • Özel fotoğraf ve görüşmelerini diğer kişiler ile paylaşmak
Kişinin istemediği her cinsel dokunuş ya da söz, kıyafet kaldırma gibi durumlar bu soruna örnek sayılabilir.
Çocuğun el konulan ya da rızası dışında kullanılan eşyaları bu türün örneklerinden biridir.Eşyalarına zarar vermek •Parasını almak• Sırasını çizmek •Eşyalarını alıp saklamak• çöpe atmak v.b
ÇoğunluklaAkran Zorbalığına uğrayan çocuklar ailelerini haberdar etmezler.
Bu durumda aileler çocuklarının;sosyal ortama katılmak istememesi ve eşyalarını sıklıkla kaybetmesi ya da zarar görmesi, sağlık sorunları, stres bozuklukları, Uykusuzluk, anksiyete gibi problemler yaşadıklarını gördüğünde ve davranış değişliklerini fark ettiklerinde bir akran zorbalığına maruz kaldığını anlayabilirler.
Akran Zorbalığına uğrayan kişiler, uyum konusunda çeşitli problemler ile karşılaşabilir. Günlük hayata katılmak onlar için bir hayli zorken travma ve özgüven problemleri ile karşılaşabilirler.
Okulda karşılaşılan zorbalıklar için rehberlik servisi ve öğretmenler gerekli destek de bulunabilirler. Siber olarak yapılan zorbalıklar için ise ALO 166 nolu hat ile iletişime geçerek zorbalık sorunu için destek alabilirsiniz.Psikolog ya da psikiyatristen destek alınabilir.
Çocuğu ile iletişimini artırmalı ve yaptığı davranışının doğru olmadığını ve ailecek bu davranışlarını ve akranlarına zorbalık yapmasını takdir etmediklerini belirterek ona kendini ifade edebilmek için başka yollar sunmalı. Enerjisini çeşitli spor dalları v.b aktiviteler için kullanmasını sağlamalı. Bu davranışı önlemek için öğretmen ve rehberlik servislerinden gerekliyardım alınmalı.
Bu durum, kendi haline bırakılınca geçen problemlerden biri değildir. Bu sorun için sessiz kalmak, zorbalığın doz ve şeklini artırabilir.Olayın tekrarlanması ve yetişkinlik hayatına yansımaması adına terapi gereklidir.
